اسماعیل بودن یا نبودن

ما چقدر خودمان را به دیگران تحمیل می کنیم؟ شفاف شدن این مسئله زمانی است که در جمع های بیشتر از دو نفر حضور پیدا می کنید، این نه یک حضور فیزیکی بلکه کاسه ای پر از سلایق و افکار و رفتار مختلف می باشد. حال چگونه در این کاسه لب پر، نخود آش خودمان باشیم. خیلی سخت بتوان گفت آدم ها همه رفتارها و حرف هایشان از سر تعقل و سیاست و آینده نگری ست. این هم بخاطر این است که به درستی تربیت نشده ایم و عقده هایی روانی به گونه ای هم گام با جسم ما رشد کرده اند. من این را همه جا گفته ام. من خودم خیلی اتفاقی و شانسی به این جایی که هستم رسیده ام. هیچ تدبیری از سوی کسی برای من اندیشیده نشده است. فقط غذا و جای خوابم فراهم بوده و دیگر هیچ. یعنی میلیون ها جور اتفاق در هزار جور مکان می توانست بر سر من بیاید. حال با همه این اتفاق ها این زمان ها و مکان ها این خویشتن من در میانه عمر-به زعم خودم- باری هر چند نچندان با ارزش به دوش کشیده است. نمود عینی آن اسماعیلی است که مردم کوچه و خیابان می شناسند. اما چه چیزها که آن ها از آن غافلند. بیشتر آدم های دور و اطرافم گاهی با یک حرف با یک عمل، وجه درونی خود را، درون مایه شخصیتی خود را به راحتی شبیه دست گلی به آب می دهند. و حتی گاهی شبیه دست پختی بدمزه به خوردمان می دهند. اما. هدف از این نوشته سوالی ست که در ابتدا به آن اشاره کرده ام. تحمیل خود به دیگران. تحمیل وقتی ظهور می باید که ما خواسته یا ناخواسته حقوق خود را غالب بر حقوق دیگران می بینیم. در این وضع من برتر حکم می کند که آزاد و بی ملاحظه به قید و بندهایی که هست رفتار کنیم. این بی ملاحظگی در رفتار و گفتار چه چیزها که بر سر جامعه اطراف نمی آورد. باید ها و نبایدها در کنش های متقابل شبیه پرتوافکنی و دریافت در بازیگری ست. ما پرتوها را از طرف مقابل دریافت می کنیم تا متقابلا پرتویی بفرستیم. حال مسئله جنس پرتو ها است. 

اصولا همه ما تجربه اشتباهات کلامی و رفتاری با تاثیر منفی داشته ایم. اما گاهی هستند آدم هایی که سر هر قدم مرتکب چنین چیزی می شوند و به تصور خود انتظار دارند که همه بی خیال باشند و او را با هر آنچه که هست قبول کنند. ناگفته نماند که گاهی تحمیل های مثبت نیز از افراد دریافت می شود.

بنظر من ترس از تغییر باعث همه این هاست و دیگری خودبینی- که چه خوب می گفت استادی که برای رسیدن به خوشبختی جاوید باید از هر چه خود بینی و خودخواهی ست دست کشید- بشخصه به عنوان عضوی از اجتماع مخالف این هستم که افراد را با تمام کارهای نادرست شان قبول کنم و کنارشان زندگی کنم. من اگر در خودم و دیگری تغییری رو به جلو و یا بهبود حس نکنم، نیازی به ادامه این پیوند اجتماعی نمی بینم. در صورتی که مکث کنم احساس غوطه ور بودن در باتلاق و لجن زار دست می دهد. دغدغه نوشتن این متن از جایی شروع شد که دوستی میانه صحبت های دوستانه به این که چرا هیچ کس بدخواه اسماعیل نیست و همه از او راضی هستند در ذهنم شروع شد. اولین چیزی که به ذهنم آمد جمله ای بود که در فیس بوک یا نمی دانم کجای فضای مجازی خوانده بودم با این مضمون که نمی شود همه را راضی نگه داشت اگر اینگونه باشد پس یک جای کار می لنگد. این سوالی بود که من شبانه روز با خودم مرور می کردم. به این فکر می کردم که آیا من برای راضی نگه داشتن دیگران از حقوق خودم صرف نظر می کنم؟ چرا باید دیگران از من راضی باشند؟ چرا ناراضی باشند؟ یا به دست آوردن چنین رضایتی در کمال دقت نظر به حقوق طرفین است یا نه؟ بگویم جواب اینها را به دست آورده ام دروغ گفته ام... اما روزی اگر تحمیلی باشد که هیچ تغییر مثبتی در من ایجاد نکند من تمام قد در مقابلش می ایستم. 

درباره رضایت و خشنودی اطرافیان شاید بشود گفت حس نوع دوستی در شخصیت من به اندازه ای هست که از دیدن تبسم و خنده دیگران انرژی می گیرم. این تبسم و خرسندی در قبال مهربانی و محبت به طرف مقابل صورت می گیرد، حال با کلام یا با رفتار. 

هنوز در ذهنم به سوال هایی که هی می آیند و می روند فکر می کنم. به خودم می گویم. اگر روزی به صورت کاملاً ناگوار مرگ در هر سنی به سراغم بیاید، بخاطر همین فکر کردن ها است. بخاطر این درگیری های ذهنی که رفته رفته زیاد و زیادتر می شوند. در ظاهر می خندم. شوخی می کنم. ساده لوحم. اما درونم آتش است. در ظاهر خونسردم، اما در نهانم غلیان است،... دیشب نزدیک ساعت 10 میان اتفاقاتی که این چند ساله آخر زندگیم روی داده است فکر می کردم. غرق فکر و خیال بودم. خارج از این دنیا. چشمانم را که باز کردم، متوازی الاضلاعی از آفتاب را روی فرش دیدم، سایه گل های قاشقی پشت پرده و صدای جیک جیک گنجشک ها...

چند ثانیه قبل عید

ذهنم خالی از کلمه س. ولی پر از تصویره. این روزا که اسفند دست و پاش رو جمع می کنه و سال نود و شش خودش رو می تکونه. من مثل بیست و چند سال گذشته صبح تا عصر سر کار، زیر نور آفتاب، توی گرد و غبار می گذره. باز من سمج تر از این حرفام. دوست دارم عصر که از کار برمیگردم. با اون حال بی حالم و انرژی ته کشیدم. برم لای مردمی که ذوق کردن از اومدن بهار. برم و بین این جمعیت راه برم. بشینم. عکس بگیرم. انگار وظیفه س. دوست دارم شبیه خیلی از این مردم برم ویترین مغازه ها رو نگاه کنم. انتخاب کنم. سر قیمت چونه بزنم و آخرشم نخرم بیام بیرون. دم دمای عید شهر بوی ماهی قرمز میده، بوی سبزه. بوی آجیل... امسال من بد نبود. یعنی می تونست بهترتر باشه. بعد تولدم، دوستی و مهربونی رو بیشتر از پیش تجربه کردم. فهمیدم تو این سال ها که هی زور زدم تا خوش باشه این پنج روز دنیا، تبدیل شدم به یه آدم شوخ و خنده رو. قبلنا خجالتی بودم. بیشتر عرق می کردم. بیشتر دوست داشتم گوشه نشینی کنم. تنها باشم. ولی لذتی توش نبود. هر چی بود تهش مزه زهرمار میداد، نمیشد ادامه داد. تو این بی مزه گی روزگار لاکردار خلق و خویم با یک نفر حسابی گل کرد که بعد از اون همیشه باهم خندیدیم. این اتفاق خوشحالم کرد. دروغ نیست که بگم امیدوار شدم به چرخیدن این چرخ و فلک بی صاحاب. تو این سالی که سفره ش داره جمع میشه، یه کوچولو خودمو دوست داشتم...

جغرافیای آرامش

وقتی میگم وزززززز وزززز. ریز ریز میخنده. کسی که بهتر از خودم فضایى رو  که تو خیالم برای زندگی می سازم رو درک میکنه. وقتی به چشام زل میزنه یه پنجره می بینه، یه ویوی خوب که همه چیزش درسته. یا وقتی دارم نقش بازی می کنم، نمیگه، حوصله ندارم. این ادا و اطوارها چیه؟ لذت می بره، از ته دل می خنده. امروز نقش معتاد و صاف کار رو و راننده تریلی و ملا رو بازی کردم، یا سری قبل یه بچه دبستانی بودم براش. پایه س برای دیوونه بازی های من. برای خوش گذرانی این چند صباح زندگی. برای پر کردن لحظه با خنده هایی واقعى. 

انقدر شعورم در زمینه حفظ و پنهون کاری احساسات تو جمع ناچیزه که، وقتی مقابل چشام، باهام صحبت میکنه. ذوق زده میشم، چشام از سر خوشحالی پر میشه از اشک شوق. اگه دوتایی جایی بیرون از تمرین و یا جاهای غیر رسمی باشیم، یک ثانیه نمی تونم جدی باشم، فقط می خوام بخنده... 

کسی قدم گذاشته تو زندگی من، که خواسته های منو مهم می دونه. سر کار بیشتر از همکار، همیار و همفکر من میشه. سخت ترین مسایل رو با بردباری و دقت سعی میکنه راه بندازه...

میگم تو ماشین خوابت ببره، کسی جز من نیست، پس سرت رو میذاری رو شونه من، می خوابی، بعد که بیدار شدی با هول ولا میگی، "اینجا کجاست؟ من کجام؟"،" ولی نمیگی " تو کی هستی؟!"

به نقطه آرامش زندگیم رسیدم. امروز دوباره گفتم" دوست دارم". 

ترس لرز

من بیشتر از هر چیزی یا کسی از خودم می ترسم، از خود خود لعنتی ام. حتی به خودم فحش می دهم، از ترس، منی که زبانم به فحش نمی چرخد. به حرف نمی چرخد. از خودم وقتی حرف بزنم، چند کلمه ناچیز و بی ربط دست و پا می کنم، بزور. تنفر را فقط برای خودم حس می کنم. وقتی از خودم متنفر باشم، عاقبتش ترس است، ترس که می آید سر وقتم، خستگی می آورد، درد می آورد، مچاله و له شده، جلوی بخاری دراز می کشم، عین بزدل ها. مادر جور دیگر نگاهم می کند، پدر بدتر، و من طعم تلخ زبانم را می مکم، ترس که می آید، چشمانم بسته می شوند، انگار کیسه ای به سرم کشیده باشند، از همه بیزار می شوم، این همان لحظه است که قلبم خودنمایی می کند، دلش می گیرد، می خواهد تنم را بدرد، بزند بیرون، نفسی تازه کند، شکمم بالا و پایین می شود به قصد نفس کشیدن، که ترس با حرارت درونم غلیان می کند. اگر قرار به خیال بافی باشد، خنده های من، عکس العمل هایی احمقانه در مقابل ترس اند. ترس را آدم ها می آوردند و آدم هایی دیگر آن را از دلم می کنند و می برند. وای به روزی که حواسشان پرت باشد و ترس روانم را زخمی کند...

فاحشه مرد

در آغوش دختران دیگر

فاحشه مردی شده ام

در غیاب تو یکی

آه و فغان

همدم و هم سر شده ام

نیستی که ببینی

بت من با دگران یک رنگ نیست

قبله روز و شبم 

جز تو مگر جایی هست!

پیش آنانم و با تو هوس عشق بازی ست!

هوش و دل می بری یکجا

قدم آهسته کن و گو کجا

آخر این فاصله 

دیدن و لمس 

بال های خیالم کوتاه 

تو مرا یاری کن

تو به جای دگران 

در خلوتکده خود باز کن

عطایی بده من را 

تا که بخشم به لقایش 

کل دنیا را

بند پایانی

رفیق نیمه راه یکی و دو تا نیست
راه نیمه رفته هزارو یکی ست
به یک راه بی پایان مسافرم می دانی
که خود مقصدی و ...
نظر به سوی تو دارم نگاهم کن
اگر که این نه مقصد پایانی ست
تو در نقطه اول و آخری
شبیه من که روبروی توام
بفکر خلاص از این مسیر تنگ باش
که من ترس دارم از این بی راهی
تو راه خود بیا و برو به اوج شیدایی
منم به شب نرسیده می روم این راه را به تنهایی
اگر که مردم ناپاک بگویند فلان و فلانم من
تو بگذار و بگذر از این بند پایانی

این ها که عشق نیست...

اینکه بگویم چشمانت عاشقم می کند، دلیل محکمی پشت حرفم ندارم، دوست داشتن یا همین وابستگی شدید روحی و جسمی که می گوییم عشق، چیزی نیست که از راه چشمانت یا فرم صورت و انحنای لبانت اسیرم کرده باشد. هر چه از این دست حرف ها بگویم دروغ است یا حداقل حرف تو دلی و حقیقت محض نیست. مگر می شود سال ها پیاده روهای شهر را با تو قدم زده باشم و دلیل این هم قدمی اندام زیبای تو باشد. دروغ است اگر عشق را عطر تنت بدانم. اینکه نمی توانم تعریف عشق را رک و پوست کنده به تو بگویم، تعریف عشق همین است. سرخی نوک بینی ت در سرمای جان سوز زمستان اگر چه مرا وسوسه می کند برای بوسیدنت و به آغوش کشیدنت، اما این ها که عشق نیست. به تفسیر تو چشمانم شوق زندگی دارند. و به یقین که این چشم ها سال ها چشم به راه بودند. دریغ از آمدنی. هر چه بود، هر چه صرف می شد از فعل رفتن بود...رفتی و دیگر شوق از چشمانم پر کشید... 

من هنوز یازده ساله ام

خیلی چیزها را ما بلد نبودیم. هر هشت عضو خانواده چیزی از زندگی درست و درمان سرمان نمی شد و نمی شود. ولی حتما باید ناهار بخوریم و شکممان را سیر کنیم. خواب دومین مشغله آرام خانواده هست. خواب شب، خواب عصر. یادم نمیاد آخرین بار مادرم کی بی بهانه من را بغل کرده است، یا من کی خودم را چپانده ام در آغوش پدر.

محبت بلد نیستیم. محبت کردن هم.  پانزده ساله بودم از سفری زیارتی مثلا خیلی باحال رسیده بودم خانه. در نگاه اول که داداشم را دیدم، ناخودآگاه دست هایم را باز کردم تا روبوسی کنیم، که عصبانی شد و دست هایم را پس زد. عین دست های گدا، گدای محبت. من هنوز بزرگ نشده بودم، هنوز بچه بودم و این روبوسی ها فقط برای بزرگترها بود. تازگی ها کمی بهتر از قبلیم، چیزهایی یاد گرفته ایم ولی باز لنگ ذره ای محبت هستیم؛

ادامه مطلب

خود چند سال بزرگ تر

از من بزرگتر بود. نمی دونم چند سال. ولی از چشاش معلوم بود که از من بزرگتره. از پوستش. از اعتماد بنفسی که داشت. شاید یک سال. حتی شاید چهار سال. اینا به کنار مهم این بود که اونم مثل من حافظه خوبی نداشت. فکر کنم تو این مدت آشنایی مون بیست بار پرسیده که تو دانشگاه چی می خونم؟ اصلا کدوم دانشگاهم؟ و شاید ده بار پرسیده دفاع کردی یا نه؟ و من ده بار بهش گفتم آره خدا رو شکر خلاص شدم. یجوری که انگار بار اوله می پرسه و بار اوله جواب میدم. بجز این حافظه زاغارت دستاشم مثل دستای من می لرزه. اینو وقتی داشت فنجون چای رو بالا می برد فهمیدم. اگر فرض کنیم فنجان سیصد گرم وزن داشته باشه ،دلیلی وجود نداره وقتی بالا می بره دستش بلرزه، مخصوصا انگشتاش. می گفت بخاطر اون ماده ای که توی قهوه اس دکتر بهش گفته چای بخور و از قهوه دوری کن، فک کنم کافئین بود. این اولین بار بود که کسی با نظر من هم رای بود. اونم سر دمنوش، که من انتخاب کردم و به طور تعجب آوری برخلاف عادتی که خانوم ها تو انتخاب دارن خیلی سریع دو تا از همون دمنوش سفارش داد.  دو تا چای سبز لطفا. عین من که این جور کارها رو خیلی لفتش نمی دم...

سرازیری ها

چقدر خوب بود، چند سال قبل، صبح های چند سال قبل. من در شهری غریب بودم. صبح ها در صف نانوایی به حرف های مردم گوش می دادم. درست دو کوچه بالاتر از خانه اجاره ای ما. برمی گشتم خانه. دوش می گرفتم. و چقدر بد سلیقه موهایم را شانه می کردم. زیر بغل و ادکلن می زدم. موهایم را با ژل مو خشک می کردم، می خواستم در همان حالتی که دوست دارم بمانند، حتی مقابل باد، تا شب. سربالایی کوچه را رد می کردم. باز مردم. سوار ون های بدقواره دانشگاه می شدم. صبح ساعت هفت و چند دقیقه بود. این ها هر روز تکرار می شدند. من هم تکرار می شدم. ولی تکراری بودم که دوستش داشتم. نه این تکرار های امروزی که خسته کننده است.

دانشگاه ما روی تپه بود. مسافت صد متری تا دانشکده را پیاده می رفتیم. آنجا هم سربالایی بود. باز باید چهار طبقه بالا می رفتیم تا به مزخرفترین کلاس دنیا برسیم. من همیشه سروقت می رسیدم. بخاطر این بود که نمی خواستم به کسی بهانه ای بدهم. تو اما خیلی وقت ها دیر می رسیدی. حتی وقتی تحویل پروژه داشتیم. ولی موقع امتحان ها زود خودت را می رساندی. شاید چند ساعت قبل تر از شروع امتحان. می نشستیم و مثلا نکات مهم درس را مرور می کردیم. من به تو روحیه می دادم تا نترسی و قبول می شدیم. هر دو. این را از آنجایی می گویم که هیچ درسی نبود که تو با من باشی و بیفتی. دانشگاه که تمام می شد. همه اش سرازیری بود. چهار طبقه می رفتیم پائین. صد متر سر می خوردیم پائین. تا دل شهر پیاده می رفتیم. گاهی فقط ما دو تا بودیم. گاهی جمعمان چند نفره بود. طول راه همه اش بگو و بخند بود. اصلا جایی برای حرف های جدی نبود. من به این فکر میکنم که "دوست داشتن" حرفی جدی بود یا چیزی در مایه های این بگو بخندهای بی شمار؟!

 

 

Rafet-El-Roman-Bana-Sen-Lazimsin